De optimale surround opstelling
Tip 1: Basisprincipes
Houd de cirkel in de gaten en wijk niet te veel af van de basisprincipes
De centerspeaker of centrale speaker moet ook echt in het midden staan, bijvoorkeur boven het beeldscherm.
De frontspeakers of voorluidsprekers plaats je links en rechts van het beeldscherm. Dolby, de maker van de meest gangbare surroundsystemen, adviseert een hoek van 22 tot 30 graden. Vaak staat de tv drie a vier meter van de bank en dat betekent dus dat de frontspeakers ongeveer een meter van de tv staan. Zet frontspeakers niet strak tegen de muur.
De subwoofer is minder kritisch omdat alleen de allerlaagste tonen via de basbox worden weergegeven. Het menselijke oor kan simpelweg niet waarnemen waar de subwoofer staat. Toch geeft de plaatsing tussen de frontspeakers het beste resultaat. Plaats een subwoofer niet in een hoek. De lage tonen worden dan te nadrukkelijk wat erg vermoeiend wordt na verloop van tijd.
De rearspeakers of achterluidsprekers staan op gelijke hoogte met je bank of iets daarachter. De illustratie laat de door Dolby aanbevolen posities zien. Veel gebruikers vinden een hoek tot 135 graden plezierig. Dat betekent dat de rearspeakers ook nog wat verder naar achter kunt plaatsen als dat beter past bij de inrichting van je woonkamer.
Houd de opstelling symmetrisch voor zover dat kan!
Bovenstaande richtlijnen gelden voor het veel voorkomende 5.1 surroundsysteem. Het cijfer 5.1 staat voor de vijf luidsprekers (een midden, twee voor en twee achter) en de één voor de subwoofer. Voor andere Dolby systemen met meer boxen geldt een afwijkende opstelling voor optimale surround sound.
Tip 2: Hoekopstelling
Mijn tv staat in de hoek en dat kan ik niet veranderen. Wat nu?
Geen nood, half Nederland heeft de tv in een hoek staan. Op de afbeelding hiernaast weergegeven zie je de optimale opstelling. De opstelling van de achterluidsprekers kan wat lastiger zijn. Wat verder achteraan zou ook kunnen, maar overdrijf niet. Ook zal het wat lastiger zijn om de frontspeakers een meter van je tv af te plaatsen. Zet ze liever wat dichterbij de tv dan ver uit elkaar. Ook hier geldt dat je beter een symmetrische opstelling kunt kiezen omdat anders het geluidsbeeld niet meer klopt.
Tip 3: Één meter van de tv
Eén meter van de tv zei je?
Jazeker. Het is misschien wel de meest gemaakte fout. Als de afstand van de frontspeakers tot de tv niet goed is dan klopt je 'imagegrootte' niet.
Te ver uit elkaar
Sluit je ogen en luister naar het geluid, je ervaart een (veel) groter beeld. Plaats boxen dus liever niet in de hoeken van de kamer.
Te dicht bij de tv
De illustratie laat zien dat je dan het omgekeerde effect krijgt als de frontspeakers te dicht bij de tv worden geplaatst. Het geluid maakt het beeld kleiner. Daarbij komt nog dat de magnetische velden van een luidspreker het beeld storen. Er treedt verkleuring op die bij langdurig gebruik chronisch wordt.
Tip 4 : De hoogte van je speakers
Is de hoogte waarop de speakers staan nog van belang?
De hoogte van je speakers ten opzichte van de tvOok dat is belangrijk. Als zowel de center- als de frontspeakers net is het kastje onder de tv worden geplaatst dan speelt een film, qua geluid, zich ook onder de tv af.
De illustratie laat de problemen die optreden bij een verkeerde opstelling duidelijk zien. De surround effecten kloppen simpelweg niet meer. Bij een opstelling met de speakers op de grond en de centerspeaker op de tv, lijken voertuigen over een berg te rijden als ze van links naar rechts door het beeld zoeven. Plaats frontspeakers dus niet op de grond.
De erde illustratie spreekt voor zich. Het geluid bevindt zich onder de tv. Een compromis is het plaatsen van de frontspeakers naast de tv en de centerspeaker onder het beeldscherm. Richt je centerspeaker dan iets omhoog. Dus in plaats van de knieën ?kijkt? je centerspeaker naar je ogen (=oren).
De voorkant van de frontspeakers en tv hoeven niet gelijk te staan. Het verdient zelfs aanbeveling speakers iets naar achter te plaatsen.
Tip 5: Rearspeakers niet te hoog
Hang je achterluidsprekers niet aan het plafond
Vaak lukt het nog wel om de frontspeakers op de juiste hoogte te plaatsen, maar waar laat je die rearspeakers? Soms worden ze zelfs aan het plafond opgehangen of op eenhoge kast geplaatst. Bij surround effecten zit je er dan niet meer middenin, maar lijkt alles zich boven je hoofd af te spelen. Als de rearspeakers dan toch hoger moeten staan, beperk het dan tot maximaal 60 cm boven oorhoogte.
Tip 6: Akoestiek
Zorg voor een goede akoestiek in je woonkamer
Goede akoestiek is een absolute voorwaarde voor goed geluid en evenwichtige surroundeffecten. De optimale opstelling van luidsprekers gaat ook teniet bij een slechte akoestiek. Veel fabrikanten van surround systemen gebruiken in hun advertenties zeer moderne interieurs waar nauwelijks een stoel te bekennen is en veel ramen zonder gordijnen de boventoon voeren. Mooi hoor, maar dodelijk voor het geluid. Hoe optimaal je opstelling ook is. Als je nu een tegel- of houtenvloer hebt met lamellen voor het raam dan zou je geluid wat hol en schel kunnen klinken met een hinderlijke echo. Of het past bij je inrichting weten we niet maar een tapijt en gordijnen kunnen het probleem oplossen. Als de akoustiek niet goed is dan wordt het geluid op den duur 'vermoeiend'.
Tip 7: De combinatie met muziek
Genieten van muziek vraagt een andere opstelling
De ideale opstelling voor stereo muziekweergave en surround sound bij homecinema zijn niet gelijk. Voor muziek wordt een gelijkzijdige driehoeksopstelling geadviseerd. Met andere worden; de afstand tussen de twee frontspeakers is gelijk aan de afstand tussen uw zitpositie en de frontspeakers. Daarbij mogen de frontspeakers ook gericht zijn naar de luisteraar.
Bronnen en meer informatie
- Alle dolbysystemen op een rij
- Koopgids: LCD of plasma kopen?
- Het stroomverbruik van plasmaschermen en lcd tv's
- TV: Beeldformaten homecinema en zwarte balken
- Uitleg: HDTV en HD ready
- Dolby.com- De makers van de techniek voor alle Dolby surround systemen. Met een afbeelding en uitleg voor de meest optimale opstelling voor de verschillende systemen. Engelstalig.
- Hometheaterweb - Niet de meest complete site maar wel duidelijke uitleg en afbeeldingen.
Noot van de redactie
De deskundigen zijn het niet allemaal eens met elkaar als het gaat om de beste opstelling voor Surround sound. Wij hebben zoveel mogelijk de adviezen van producenten gevolgd aangevuld met goede tips van deskundigen. Mail de redactie als je opmerkingen hebt.